بررسی مصداق اهل‌بیت(ع) در نهج البلاغه (2)
ترکیب اهل‌بیت» دوازده بار در نهج‌البلاغه به کار رفته که برخی موارد، مطابق معنای لغوی (خویشان و بستگان) است؛ چنان‌كه در نامه نهم آمده است:
وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ| إِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ وَ أَحْجَمَ النَّاسُ قَدَّمَ أَهْلَ بَیْتِهِ، فَوَقَى بِهِمْ أَصْحَابَهُ حَرَّ السُّیُوفِ وَ الْأَسِنَّةِ، فَقُتِلَ عُبَیْدَةُ بْنُ الْحَارِثِ یَوْمَ بَدْرٍ وَ قُتِلَ حَمْزَةُ یَوْمَ أُحُدٍ وَ قُتِلَ جَعْفَرٌ یَوْمَ مُؤْتَة. (شریف رضی، بی‌تا: 369، ن 9)
و هر گاه آتش جنگ شعله مى‌كشید و مردم حمله مى‌كردند پیامبر اسلام(ص) اهل‌بیت خود را پیشاپیش لشكر قرار مىداد كه اصحابش از آتش شمشیر و نیزه مصون بمانند، (از این‌رو) عبیده بن حارث» (پسر عموى پیامبر(ص) روز بدر» كشته شد، و حمزه (پسر عموى آن حضرت) روز احد» شهید شد و جعفر (عموى رسول خدا) در موته» به شهادت رسید.
ذکر اسامی بستگان حضرت، یعنی عبیده بن حارث، حمزه و جعفر» نشانگر آن است که مقصود از اهل‌بیت در این خطبه، بستگان و خویشان نسبی آن حضرت است.
کاربرد دیگر اهل‌بیت، اراده معنای اصطلاحی آن است که دایره‌ای محدودتر از معنای لغوی دارد و بر افراد و مصادیق خاصی دلالت می‌کند. واژه اهل‌بیت و معادل‌های آن در نهج‌البلاغه، بیشتر در این معنا به کار رفته است.